Prokrastynacja. Jak przezwyciężyć chęć odkładania na później?
Prokrastynacja to nawyk odkładania rzeczy na później. Nie ma się co oszukiwać, każdy z nas to robi. Nawyk ten może okazać się sporą przeszkodą dla naszej produktywności i skuteczności w życiu zawodowym i prywatnym.
Mam dla Ciebie kilka skutecznych sposobów, dzięki którym się go pozbędziesz i zaczniesz efektywnie wykonywać te zadania, które są najważniejsze.
Prokratynacja często jest przyczyną stresu. Pamiętasz matrycę zarządzania czasem Eisenhowera, o której pisałem w artykule Zarządzanie czasem? Ważne zadania, które odkładamy na później po jakimś czasie stają się również pilne. Pilne, czyli takie, które trzeba zrobić jak najszybciej bo zbliża się termin ich wykonania. Ciągłe odkładanie powoduje, że praktycznie wszystko, co mamy zrobić, wykonujemy na ostatnią chwilę. A każde zadanie wykonywane pod presją czasu to źródło stresu. Gdyby te zadania zostały załatwione wcześniej z pewnością byłyby zrobione dużo efektywniej- nie byłoby elementu stresu i pośpiechu.
Często również się okazuje, że gdy odkładamy coś na później potem już wogóle nie mamy czasu aby się za to zabrać. I nagle się okazuje, że musimy z tego zrezygnować. I nie chodzi tu tylko o takie rzeczy jak projekty, wypracowania czy naukę. W życiu prywatnym prokrastynacja też stanowi znaczną przeszkodę. Jeśli ciągle odkładasz spotkanie z ważną dla Ciebie osobą, może się okazać, że później to ona nie będzie mieć dla Ciebie czasu, bo gdzieś wyjedzie albo będzie miała zawalony tydzień.
W ten sposób możesz stracić bardzo wiele okazji i możliwości zarówno w życiu zawodowym jak i prywatnym. Robienie rzeczy ciągle na ostatnią chwilę to źródło stresu, pośpiechu i zmęczenia. Jak więc pozbyć się nawyku prokrastynacji i zacząć robić rzeczy od razu, bez odkładania ich na później? Sam również często to robiłem, jednak udało mi się znaleźć kilka dobrych sposobów rozwiązujących problem. Oto one:
1. Rób najważniejsze zadania jako pierwsze każdego dnia. Tak się składa, że zazwyczaj najważniejsze zadania są też najtrudniejsze i zajmują najwięcej czasu. Dlatego zwykle nie mamy ochoty robić ich od razu. Jednak zabranie się za nie na samym początku jest najlepszym sposobem na ich szybkie skończenie. Niejednokrotnie przyłapywałem się na tym, że najważniejsze rzeczy odkładałem na później najpierw robiąc te drobne, przyjemniejsze zadania.
Po jakimś czasie okazywało się, że owszem te małe rzeczy wykonałem świetnie lecz już nie ma czasu na to co najważniejsze. Takie działanie było pozbawione sensu - zawsze zostawało to, co miało największe znaczenie. Zabierając się najpierw za zadania ważniejsze upewniasz się, że to one zostaną wykonane. Jeśli nie zdążysz wtedy zrobić tych mniej ważnych, nic się nie stanie- w końcu nie mają one dużego znaczenia. Słyszałeś historyjkę o profesorze i dzbanie z kamieniami? Jeśli nie, przeczytaj o niej tutaj.
2. Zapisuj swoje zadania na kartce. Tworzenie list z zadaniami do wykonania jest pierwszym i bardzo ważnym krokiem do tego, aby te zadania zostały wykonane. Jeśli coś jest tylko w Twojej głowie bardzo łatwo powiedzieć sobie "zrobię to później". Wtedy zapominamy o takim zadaniu w mgnieniu oka i przypominamy sobie zazwyczaj gdy już jest za późno. W momencie, gdy coś jest zapisane na kartce, znacznie trudniej jest odłożyć takie zadanie na później. Nawet gdy jesteśmy w tym tak wyćwiczeni, że nam się uda to zrobić- z pewnością szybciej sobie o tym zadaniu przypomnimy. Jak skutecznie tworzyć listy rzeczy do zrobienia, dowiesz się tutaj.
3. Podziel zadania na mniejsze kawałki. Zastanów się, jakie kroki są potrzebne aby wykonać całe zadanie i zabierz się za pierwszy. Duże rzeczy zazwyczaj nas przerastają i dlatego odkładamy je na później. Ciągle mamy uczucie, że to zadanie jest tak duże, że jeszcze w tej chwili nie jesteśmy gotowi go wykonać. Gdy podzielisz je na poszczególne kroki, zapomnisz o odkładaniu na później. Znacznie łatwiej jest się zabrać do łatwego elementu dużego zadania niż od razu do wielkiej całości. Jest to bardzo prosta sztuczka dla umysłu, która w łatwy sposób eliminuje wrażenie, że stojące przed nami zadanie jest wielkie i trudne.
Jeśli przykładowo masz do napisania artykuł, najpierw skup się na tym aby znaleźć temat dla tego artykułu. Następnie wymyśl tytuł i zrób plan artykułu. Potem zabierz się za napisanie pierwszego rozdziału. I tak dalej. Jak widzisz każdy z tych kroków wydaje się bardzo prosty i możesz bez problemu zabrać się za nie natychmiast. Przystąpienie od razu do całego zadania pod tytułem "napisać artykuł" z pewnością by wywołało chęć odłożenia tego na później.
4. Wyrób w sobie nawyk "zrobię to TERAZ". Podejmij świadomą decyzję o pozbyciu się nawyku prokrastynacji i zastąpienia go nowym- takim, dzięki któremu będziesz zajmował się wszystkim od razu. Za każdym razem, gdy stoisz przed jakimś zadaniem powiedz sobie "nie odłożę tego na później, zrobię to TERAZ!". Zobaczysz, że w momencie gdy jesteś świadomy odkładania zadań na później, znacznie łatwiej będzie Ci zabierać się za pewne rzeczy natychmiastowo.
Za każdym razem miej szczerą intencję wyrobienia w sobie nowego nawyku robienia rzeczy od razu. Po jakimś czasie świadomego wysiłku nawyk prokrastynacji zniknie. Aby mieć pewność, że zrobisz to skutecznie i raz na zawsze, zainwestuj w kurs Zarządzaj Swoim Czasem.
5. Przestań być perfekcjonistą. Ta przypadłość w bardzo wielu przypadkach sprawia, że odkładamy rzeczy na później. Dlaczego tak się dzieje? W momencie gdy chcesz aby wszystko było zrobione idealnie, zawsze będziesz czekał na moment, gdy będziesz miał odpowiednie samopoczucie, odpowiednią ilość czasu, odpowiednią ilość energii. Chcąc mieć wszystkie zasoby razem i pragnąc wykonać zadanie perfekcyjnie możesz czekać i odkładać to zadanie w nieskończoność! I paradoksalnie coś co miało zostać zrobione idealnie nie zostaje wykonane wcale.
Przekonanie, że coś musi zostać zrobione perfekcyjnie to świetny sposób na stres i prokrastynację. Od jakiegoś czasu mam plan napisać artykuł na pewien temat i chcę aby był on absolutnie świetny. Jednak cały czas mam wrażenie, że w tej chwili nie napiszę go tak dobrze, jak bym chciał. I w efekcie artykułu nadal nie ma. Daj sobie więc więcej luzu i pozwól sobie na bycie człowiekiem. Nawet jeśli nie zrobisz czegoś idealnie, co z tego? Ważny jest fakt, że zadanie będzie już rzeczywiście zrobione. Nawet jeśli będziesz chciał aby zostało to zrobione lepiej, zawsze możesz poprawić swoją pracę. Pamiętaj, że niedoskonała praca jest zawsze lepsza niż jej zupełny brak.
6. Sposób 30-10. Bardzo fajna metoda opisana przez Leo Babautę na jego blogu www.zenhabits.net. Polega ona na tym, że najpierw określasz coś, co będzie Twoją nagrodą. Niech to będzie rzecz, bez której nie wyobrażasz sobie dnia. Czytanie newsów na jakimś portalu, czytanie ulubionej książki, przeglądanie internetu, rozmowa telefoniczna. Teraz ustaw sobie budzik na 30 minut do przodu i zacznij wykonywać zadanie, które pierwotnie chciałeś odłożyć na później. Obiecaj sobie, że przez te 30 minut będziesz się zajmować wyłącznie tym zadaniem, po czym będziesz mógł zająć się jedną z określonych wcześniej przyjemności.
Gdy budzik zadzwoni, daj sobie nagrodę i ustaw budzik na 10 minut. Zajmuj się tą rzeczą przez ten czas, po czym ponownie zabierz się za wykonywane wcześniej zadanie i znów nastaw budzik na 30 minut. Czyli 30 minut zadania - 10 minut przyjemności - 30 minut zadania - 10 minut przyjemności - ... Aż do momentu, gdy ukończysz to co miałeś do zrobienia. Kluczem jest tutaj oparcie się wszelkiej chęci robienia czegoś innego do momentu, gdy upłynie czas 30 minut. Jest to bardzo prosta technika i jednocześnie niezwykle skuteczna.
Na początek wybierz sobie jeden z tych sześciu sposobów i wprowadź go w swoje życie. Przetestuj każdy z nich osobno i zobacz, który działa dla Ciebie najlepiej. Gdy już będziesz wiedział, które dają najlepsze efekty, używaj kilku jednocześnie, a raz na zawsze pożegnasz się z niechcianym nawykiem odkładania rzeczy na później.
Daj znać w komentarzach, który sposób jest dla Ciebie najskuteczniejszy! A może masz jakieś własne pomysły?