7 rodzajów wewnętrznego krytyka
Poznaj 7 rodzajów Wewnętrznego Krytyka, najbardziej destrukcyjnego nawyku naszego umysłu.
Brak pewności siebie, niskie poczucie własnej wartości i niska motywacja do działania wcale nie muszą wynikać z ograniczających przekonań czy braku wiary w siebie.
Bardzo często tym, co tak bardzo Cię hamuje jest Twój Wewnętrzny Krytyk.
To ta część Twojej osobowości, która każdego dnia ocenia każdy Twój ruch i każde działanie, krytykując je na najróżniejsze sposoby. Żeby praca nad Wewnętrznym Krytykiem była w ogóle możliwa, najpierw musimy zrozumieć, jak ta część naszej osobowości w ogóle funkcjonuje.
Okazuje się, że nie ma dwóch takich samych wewnętrznych krytyków. Każdy z nas doświadcza tej części na swój sposób. Co więcej, psycholog Jay Earley wyróżnił 7 rodzajów Wewnętrznego Krytyka. Każdy z nich na swój sposób ocenia konkretny aspekt naszego życia. Niektórzy z nas mają więcej niż jeden typ krytyka. Niektórzy mają w sobie wewnętrznego krytyka, który jest mieszanką kilku różnych jego odmian.
Zapoznaj się z poniższą listą i zastanów się, który Krytyk mieszka w Twojej głowie.
1. Perfekcjonista
Chce, abyś robił wszystko perfekcyjnie i bezbłędnie. Ma bardzo wysokie standardy, a gdy ich nie spełniasz. Wewnętrzny krytyk - Perfekcjonista atakuje i mówi, że Twoje działania nie są wystarczająco dobre. Często utrudnia w ogóle rozpoczęcie projektu mówiąc, że na pewno nie uda się danej rzeczy zrobić w odpowiedni, wymagany sposób.
Perfekcjonista zwykle mówi...
- "Postaraj się bardziej!"
- "Nigdy nie zrobisz tego dobrze."
- "Chyba nie masz zamiaru tak tego zostawić?"
- "Twoja praca jest bezwartościowa!"
2. Kontroler
Zadaniem tego wewnętrznego krytyka jest kontrolowanie impulsywnych zachowań, takich jak objadanie się słodyczami, sięganie po alkohol, używanie narkotyków i najróżniejszych używek (kawa, papierosy). Gdy zrobisz jedną z wymienionych rzeczy, Kontroler zacznie Cię obwiniać i krytykować.
Kontroler zwykle mówi...
- "Znowu to zrobiłeś... Powinieneś się wstydzić!"
- "Nie masz ani grama siły woli."
- "Już nigdy się od tego nie uwolnisz!"
3. Zadaniowiec
Zrobi wszystko, abyś pracował najciężej, jak to możliwe. Ten wewnętrzny krytyk motywuje Cię poprzez wmawianie Ci, że jesteś leniwy, że nic nie osiągnięć, że brakuje Ci kompetencji. Często wdaje się w walkę z inną częścią osobowości – Prokrastynatorem (który odkłada pracę na później).
Zadaniowiec zwykle mówi...
- "Jesteś zwykłym, śmierdzącym leniem."
- "Weź się w końcu do roboty!"
- "Odpoczynek jest dla słabeuszy."
- "Nic w życiu nie osiągniesz jeśli nie zaczniesz ciężko pracować."
4. Podkopywacz
Jego zadaniem jest podcinanie skrzydeł, tak aby uchronić się przed ryzykiem porażki. Obniża Twoje poczucie własnej wartości i samoocenę, czego efektem jest paraliż i brak działania. Wewnętrzny Krytyk Podkopywacz wmawia Ci, że jesteś bezwartościowy i że nic Ci się nie uda.
Podkopywacz zwykle mówi...
- "Nie jesteś nic wart."
- "Nawet nie próbuj bo i tak Ci się nie uda."
- "To nie ma żadnego sensu."
- "Odpuść sobie, po co marnować czas?"
5. Niszczyciel
Ten wewnętrzny krytyk atakuje Twoje poczucie własnej wartości wmawiając Ci, że nie powinieneś istnieć. Wywołuje silne poczucie wstydu.
Niszczyciel zwykle mówi...
- "Nie powinieneś się nigdy urodzić!"
- "Jesteś jedną, wielką porażką."
- "Jesteś bezwartościowy."
6. Obwiniacz
Jego zadaniem jest obwinianie Ciebie za określone działania i decyzje, których się podjąłeś (lub których się nie podjąłeś) w przeszłości. Często dotyczy to krzywdy, którą świadomie lub nie uczyniłeś innym ludziom (zwłaszcza tym, którzy są dla Ciebie ważni).
Obwiniacz zwykle mówi...
- "Jak mogłeś to zrobić?"
- "Będziesz tego żałować do końca życia."
- "On Ci nigdy tego nie wybaczy."
- "Nie wybaczysz tego sobie."
7. Kształtujący
Ma na celu sprawić, abyś wpasował się w określone społeczne ramy, abyś się nie “wychylał”. Kształtuje Cię na takiego, który dopasuje się do wartości rodzinnych i zasad panujących w danej kulturze. Atakuje, gdy nie wpasowujesz się w schemat, chwali, gdy jesteś z nim w zgodzie.
Kształtujący zwykle mówi...
- "Nie rób z siebie głupka."
- "Nie wychylaj się!"
- "Rób to, co Ci każą."
- "Co inni sobie o Tobie pomyślą?"
Dlaczego tak ważne jest, aby zrozumieć, jaki wewnętrzny krytyk (lub krytycy) są częścią Twojej psychiki?
Ponieważ z każdym z nich pracuje się inaczej. Nie da się ukryć, że Wewnętrzny Krytyk na pierwszy rzut oka jest zwykłym draniem, którego chcemy się pozbyć przy pierwszej lepszej okazji. Jednak tak, jak każda część osobowości - on ma jakiś cel do spełnienia. I choć nie realizuje go w zbyt dobry dla nas sposób, gdzieś tam w głębi - chce dla nas dobrze.
Jeden Krytyk dba o Twoje bezpieczeństwo, inny chroni Cię przed odrzuceniem, a jeszcze inny chroni Cię przed negatywną oceną ze strony innych ludzi. W zależności od rodzaju wewnętrznego krytyka motywy jego działań będą inne, co oznacza, że w inny sposób będziesz pracować nad jego transformacją w konstruktywną i wspierającą część osobowości.
Gdy na głębszym poziomie zaczynamy rozumieć, jak działa nasz Wewnętrzny Krytyk, szybko zdajemy sobie sprawę z tego, że najlepszą drogą do uwolnienia się od niego nie jest walka. Jest nią rozmowa, nawiązanie relacji i dogadanie się. Wtedy Krytyk staje się Wsparciem. A my odzyskujemy pewność siebie i energię do życia.
Cały proces pracy nad Wewnętrznym Krytykiem poruszyłem podczas mojego kursu "Wolność od Wewnętrznego Krytyka". To 15-dniowy program zmiany,pełny praktycznych i życiowych ćwiczeń .
W trakcie kursu zrobisz test pozwalający określić, który wewnętrzny krytyk (lub krytycy) jest częścią Twojego sposobu myślenia. Poznasz sposoby na odkrywanie prawdziwej intencji tej subosobowości. Nauczysz się też metod na przeprowadzenie dialogu z krytykiem i innymi częściami, które wpływają na Ciebie w negatywny sposób.
Zobacz program kursu:
A na koniec - napisz w komentarzach czy na tym etapie domyślasz się już, który rodzaj Wewnętrznego Krytyka jest częścią Twojej osobowości. Zobaczmy, który wewnętrzny krytyk w naszym społeczeństwie jest najbardziej powszechny :-)