Obok pojęcia stresu, asertywność stała się powszechnie używanym słowem w wielu społecznych kontekstach. Nierzadko dochodzi do nadużyć i przeinaczeń jej znaczenia w życiu przeciętnego Kowalskiego, dlatego dzisiaj dowiesz się czym zdecydowanie asertywność nie jest i jak wygląda jej uniwersalna definicja, a także otrzymasz praktyczne wskazówki na temat tego, jak by asertywnym.
Ciemne definicje asertywności
Asertywność często mylona jest z zachowaniem mało życzliwym, czasem nawet aroganckim i agresywnym. Owszem osoby, które nie wiedzą, co tak naprawdę oznacza "być asertywnym", eksponują pożądaną cechę w sposób niewłaściwy - przemocowy. Nadużyciem jest zasłanianie swoich nieprzystosowawczych zachowań słowami: "ja tylko byłem asertywny". Konieczne jest mieć to na uwadze poszukując odpowiedzi na pytanie "jak być asertywnym".
Asertywność nie jest próbą pokazania jak głośno potrafimy krzyczeć, kiedy czujemy się zagrożeni i przymuszani do czegoś, ani próbą walki, w której wszystkie chwyty są dozwolone. Gdyby tak było, asertywność byłaby kolejnym słowem na przemoc i agresję, kolejnym usprawiedliwieniem dla krzywdzących siebie i innych zachowań. A przecież definicja asertywności jest po to, aby sklasyfikować wszystkie pożądane działania, które mają na celu podniesienie jakości Twojego życia i Twoich bliskich.
Skąd więc pojawiają się nadużycia? Odpowiedź jest prosta - z definicji asertywności. A właściwie z jej nadinterpretacji. To zaś jest bardzo mylące w refleksji nad tym, jak być asertywnym. Psycholodzy stawiają asertywność na kontinuum pomiędzy agresywnością, a pasywnością. Ludzie skłonni do myślenia w kategoriach "albo, albo" skupią swoją uwagę wokół jednego z tych krańców. Czyniąc tak, jednocześnie ciężko jest im zaakceptować w życiu odcienie szarości i fakt, że nie wszystko (tym bardziej naszą dualistyczną psychikę) można wytłumaczyć w kategoriach zerojedynkowych.
Cenną umiejętnością jest zauważanie rzeczy, które są pomiędzy: czarnym i białym, dobrym i złym, zdrowiem, a chorobą. Bowiem wiele definicji, w tym definicja asertywności nie jest jednoznacznych. Uznanie takiej postawy jest niezwykle ważne, aby szukać odpowiedzi na to, jak być asertywnym.
To w końcu, czym jest asertywność?
Definicji asertywności jest wiele, jednak przytoczę tę, która przemawia do mnie najlepiej. Asertywność to umiejętność wyrażania swoich potrzeb i uczuć. Jest jednym z ważniejszych przejawów inteligencji emocjonalnej. W definicji asertywności zawarta jest również zasada szacunku dla siebie i innych. Nie ma tutaj miejsca na agresję interpersonalną, jak i agresję skierowaną ku sobie.
Asertywność jest ściśle związana z pewnością siebie. Osoby z niskim poczuciem własnej wartości są przekonane, że na relacje z innymi muszą jakoś zasłużyć. Uważają, że dzięki swojej uległości zyskają przychylność innych. Postępują tak, pomimo, że koszt emocjonalny jaki ponoszą jest spory – frustracja potrzeb i pogarda dla samego siebie, za nieumiejętność obrony własnych wartości i osobistych granic. Pracując nad asertywnością, jednocześnie pracujemy nad swoją pewnością siebie. Jak być asertywnym? Musimy nauczyć się bycia pewnym swoich praw:
Masz prawo mieć swoje własne wartości, przekonania, opinie i emocje.
Masz prawo do powiedzenia innym, jak chcesz być traktowany.
Masz prawo do wyrażania siebie i mówienia: "nie", "nie wiem", "nie rozumiem", a nawet "nie obchodzi mnie to".
Masz prawo do chwili zastanowienia zanim podejmiesz jakąkolwiek decyzję.
Masz prawo do popełniania błędów.
Masz prawo do zaopiekowania się sobą.
Masz prawo do bycia traktowanym z szacunkiem, bo jesteś wyjątkowy i zasługujesz na miłość.
Jak być asertywnym w praktyce
Bycie asertywnym nie jest trudne i można tę postawę wyćwiczyć.
Istnieje wiele kursów i warsztatów rozwojowych, które wraz z odpowiednio wykwalifikowanym trenerem, wspomogą Cię w przejściu przez proces uczenia się nowych wzorców zachowań i sposobów reagowania.
Jest masa komunikatów wysyłanych innym na poziomie nieświadomym. Zajęcia ze świadomości ciała dla przykładu sprawiają, że zaczynamy zauważać, jakie informacje wysyłamy środowisku zewnętrznemu poprzez swój sposób poruszania się. Mając świadomość swojej postawy, możemy zacząć nad nią pracować.
Jak być asertywnym? Twoja ekspresja jest bardzo istotna. To czy przyjmujesz swoim ciałem postawę zamkniętą czy otwartą. Czy masz pewny i stabilny tembr głosu, czy raczej wypowiadasz się w sposób niepewny i łamliwy. Jeśli od samego początku Twoje komunikaty do drugiej osoby są wyrażone w czytelny sposób, jest większe prawdopodobieństwo, że zostaniesz właściwie zrozumiany. W konsekwencji nie będziesz musiał uciekać się do agresywnych sposobów wyznaczania własnych granic.
Wystarczy więc zmienić dwie rzeczy: to, w jaki sposób komunikujesz swoje potrzeby i język Twojego ciała. W obszarze schematów myślowych warto by było odkryć źródło Twoich zachowań nieasertywnych. Możliwe, że za Twoją uległością stoi przekonanie o tym, że jeśli nie będziesz miły, to ludzie przestaną Cię lubić. Zmiana zarówno schematów behawioralnych i myślowych zmieni Twoje życie na lepsze. Definicja asertywności stanie się Twoją pozytywną afirmacją, dzięki której będziesz wiedział jak zaopiekować się sobą, co zwrotnie wpłynie na jakość Twojego życia i pomoże Ci odkryć, jak być asertywnym na co dzień.