7 najważniejszych lekcji Buddy
Od kilkunastu lat Budda jest gwiazdą popkultury, a jego cytaty pojawiają się niemal wszędzie. Niestety co najmniej połowa z nich nigdy nie została wypowiedziana przez Buddę i jest sprzeczna z jego naukami. Czego tak naprawdę nauczał ten żyjący 2500 lat temu mędrzec? Poznaj 7 najważniejszych nauk Buddy.
W lutym tego roku spędziłem dwa niezapomniane tygodnie w Laosie. Razem z Marysią zamieszkaliśmy w Luang Prabang, malowniczym miasteczku położonym nad rzeką Mekong.
Jedną z charakterystycznych cech tego miejsca byli wszechobecni mnisi buddyjscy, którzy swoimi pomarańczowymi szatami rozświetlali zielone uliczki o każdej porze dnia.
Buddyzm praktykuje aż 66% mieszkańców Laosu (pozostałe 34% to głównie tradycyjne religie plemienne).
Pobyt w tym kraju był dla mnie okazją do obcowania z ludźmi, którzy od dziecka praktykują filozofię buddyzmu. Chciałbym tu zaznaczyć, że nie wychodzę z założenia, że ta filozofia jest jedynym i najważniejszym źródłem mądrości. Równie dużo inspiracji czerpię z prac zachodnich filozofów. Jednak buddyzm jest mi szczególnie bliski, bo to w dużej mierze system terapeutyczny. Nauki Buddy to zestaw psychologicznych wskazówek, które dotyczą przede wszystkim natury ludzkiego umysłu.
Wiele osób odrzuca buddyzm ze względu na całą tą kolorową otoczkę, zwyczaje i rytuały, która tworzą wokół tej filozofii religijny klimat. Jednak te barwne tradycje powstawały dopiero po śmierci Buddy i były tylko i wyłącznie dodatkiem do jego nauk. Tak samo jak tradycje w religii chrześcijańskiej, miały one pomóc ludziom praktykować to, co leży u podstaw danej filozofii.
Odkrywając buddyzm w wydaniu laotańczyków z ciekawością podróżnika podziwiałem piękne świątynie, kolorowe stroje i wieczorne chóry mnichów. Nie było to jednak dla mnie niczym więcej niż turystyczną ciekawostką - oddzielam bowiem nauki Buddy od wszystkiego, co je otacza.
Inspirując się jego słowami skupiam się na samym przekazie, który często stanowi dla mnie zupełnie nową perspektywę na to, co się dzieje w ludzkim umyśle.
Oto więc nadarzyła się okazja na odświeżenie mojego zainteresowania buddyzmem w tym pięknym, odległym kraju. Postanowiłem przebić się przez te wszystkie popkulturowe zniekształcenia nauk Buddy po to, aby dotrzeć do istoty jego słów.
Na dobry początek podzielę się z Tobą 5 cytatami, które choć ładnie brzmią i często niosą w sobie wartościową mądrość, nigdy nie zostały wypowiedziane przez Buddę we własnej osobie (a zwykle to właśnie mu są przypisywane):
"Umysł jest wszystkim. Stajesz się tym, co myślisz."
"Każdy człowiek jest autorem swojego zdrowia lub choroby."
"W konfrontacji między strumieniem i skałą strumień zawsze wygrywa; nie poprzez siłę, ale poprzez wytrwałość."
"Gdybyśmy mogli zrozumieć cud pojedynczego kwiata, zrozumielibyśmy cały Wszechświat."
"Sekret zdrowia dla umysłu i ciała to nie opłakiwać przeszłości, nie martwić się o przyszłość lub oczekiwać problemów, ale żyć mądrze w chwili obecnej."
Jeśli chcesz poznać więcej takich cytatów zajrzyj na świetnego bloga Fake Buddha Quotes, który wytrwale wymienia fałszywe cytaty i wymienia dowody na ich nieprawdziwość.
W tym artykule przedstawię Ci esencję mądrości, którą Budda starał się przekazać ludziom 2500 lat temu.
To 7 prostych lekcji, nad którym warto zastanowić się przez kilka chwil. Głęboko zrozumiane i wprowadzone w życie mogą okazać się dla Ciebie sposobem na osiągnięcie wewnętrznego spokoju i wzbogacenie tego, jak doświadczasz swojej codzienności. Wybór najważniejszych myśli i koncepcji jest oczywiście czysto subiektywny. Pominąłem tutaj kilka kluczowych idei z bardzo prostego powodu - ich wyjaśnienie wymagałoby stworzenia co najmniej kilku długich artykułów.
Moim źródłem była między innymi książka “What the Buddha taught” autorstwa mnicha Walpola Rahula. Dla osób zainteresowanych buddyzmem to pozycja obowiązkowa - autor sięga do samych źródeł i pokazuje istotę nauk Buddy.
Oto 7 najważniejszych lekcji Buddy:
1. Karma to prawo przyczyny i skutku
Karma jest jednym z najbardziej błędnie rozumianych praw, wykorzystywanych w kulturze masowej na wiele różnych sposobów. Jednak niezależnie od tego, jak atrakcyjnie brzmi idea, że to co robisz, w jakiś magiczny sposób wróci do Ciebie w tym (lub w następnym) życiu - nie ma zbyt wiele wspólnego z tym, czego nauczał Budda.
Karma to prawo przyczyny i skutku w odniesieniu do działań jednostki. Każdy Twój czyn ma swoje konsekwencje, zarówno w świecie wewnętrznym, jak i zewnętrznym. Najbardziej dotkliwe są konsekwencje, których doświadczysz w samym sobie.
Przykładowo, “złe” czyny tylko pogłębiają nasze destrukcyjne wzorce zachowań między innymi poprzez powstające w ten sposób poczucie winy czy strach przed konsekwencjami. Wszystko, co robimy ma określony wpływ na nasz świat wewnętrzny i każdym naszym działaniem tworzymy naszą rzeczywistość.
2. Nie polegaj na doktrynach
Buddyzm jest filozofią antyautorytatywną - podkreśla wagę naszego zaufania do siebie i uczy samodzielności w myśleniu i odkrywaniu swojej własnej prawdy.
Budda odradzał jakiekolwiek poleganie na autorytetach, księgach, doktrynach oraz nakazach i zakazach. Istotą zdobywania mądrości jest refleksja nad wszystkim, czego doświadczamy. Obserwowanie siebie pozwala nam zrozumieć naturę naszego umysłu, emocji i zachowań.
3. “Ja” i dusza nie istnieje
Dla wielu może być to zaskakujące, ale Budda nauczał, że wewnętrzne, “prawdziwe Ja” oraz dusza nie istnieją. Jednym z podstawowych praw natury jest zmienność i tak samo jak każda inna istota, my pod to prawo podlegamy.
Nasze ciało i nasza psychika to zbiór setek procesów, które nigdy się nie zatrzymują. Nie ma więc w nas żadnej stałego, niezmiennego tworu, który można odkryć i poznać. Nasza wewnętrzna natura jest raczej zbiorem pewnych cech i tendencji (które powoli, ale stale się zmieniają), a nie ukrytym głęboko w podświadomości wewnętrznym “Ja”.
4. Nie zwalczysz nienawiści nienawiścią
Prowadzenie wojny, której celem jest zaprowadzenie pokoju jest absurdalnym pomysłem. Budda nauczał, że nienawiść można pokonać tylko i wyłącznie miłością.
Ludzie czynią zło z powodu strachu, cierpienia lub ignoracji. Dlatego jeśli będziesz walczył o pokój, tylko wzmocnisz problem, potęgując ich strach, cierpienie lub chęć zemsty. Spojrzenie na swojego wroga z akceptacją i miłością jest dla większości nas czymś niemal niemożliwym do osiągnięcia, ale jest to postawa, która czyni cuda.
5. Podziały istnieją tylko w naszych głowach
Granice krajów, rasa i kolor skóry to podziały, które zostały stworzone przez nasz umysł. Identyfikujemy się z krajem, w którym się urodziliśmy oceniając mieszkańców pozostałych krajów jako “obcych”. Jednak poza tymi podziałami wszyscy należymy do tego samego gatunku, mamy te same problemy i te same wyzwania przed nami stoją.
Ocenianie ludzi oddziela Cię od nich i oddala od poczucia jedności, które w nowoczesnym świecie powinno być podstawą współczucia i zdrowej współpracy.
6. Spokój i szczęście wymagają dyscypliny
Budda twierdził, że aby osiągnąć szczęście i spokój wewnętrzny musimy nauczyć się panować nad swoim umysłem. Zgodnie z jego naukami najlepszym sposobem na uzdrowienie swojego umysłu była regularna praktyka medytacji. Dzięki niej możemy bowiem uwolnić się od destrukcyjnych mentalnych programów, które trzymały nas z daleka od naturalnie spokojnego umysłu.
Jednak dla realnych efektów wymagana jest dyscyplina. Nasze mentalne nawyki są z nami od wielu lat i aby się od nich uwolnić, potrzebujemy regularnego treningu uważności.
7. Źródłem cierpienia jest przywiązanie
"Źródłem cierpienia jest przywiązanie" to jeden z prawdziwych cytatów Buddy. Jak już wcześniej wspomniałem, często on podkreślał, że wszystko w świecie natury jest zmienne.
Ludzie mają jednak tendencję do przywiązywania się do obrazu siebie, innych ludzi i rzeczy materialnych. Zakładamy, że to co mamy teraz i to kim jesteśmy teraz, już na zawsze będzie takie samo. Zaspokajamy w ten sposób naszą potrzebę bezpieczeństwa i unikamy strachu przed nieznanym.
Jednak rzeczywistość zawsze nam przypomni, że nasze przywiązanie jest sprzeczne z naturą rzeczywistości. Prędzej czy później my się zmienimy, nasi bliscy również się zmienią lub od nas odejdą, a rzeczy materialne przestaną być ładne lub się zniszczą. Za każdym razem, gdy to się stanie, my będziemy cierpieć - nadal utrzymując w głowie obraz, do którego byliśmy przywiązani i pragnąć, aby wszystko było po staremu.
Dlatego pozbyć się wszelkiego przywiązania oznacza pozbyć się cierpienia (choć nie jest to takie proste, jak mogłoby się wydawać).
To już wszystkie autentyczne nauki Buddy, którymi chciałem się z Tobą podzielić. Które z nich trafiają do Ciebie najbardziej i dlaczego? Daj znać w komentarzach.
A na deser - 6 cytatów, które faktycznie są słowami Buddy. Możesz ich śmiało używać na swoich społecznościowych profilach, nikt nie zarzuci Ci oszustwa! :-)
"Jakiekolwiek święte słowa przeczytasz, jakkolwiek dużo ich wypowiesz, jakie dobro będą one czynić jeśli nie będziesz działać w zgodzie z nimi?"
"Lepsze niż tysiąc pustych słów, jest jedno słowo, które przynosi pokój."
"Łatwo jest zobaczyć wady innych, ale trudno jest ujrzeć swoje wady."
"Jeśli cokolwiek jest warte robienia, rób to z całym swoim sercem."
"Zdrowie jest największym darem, zadowolenie jest największym bogactwem."
"Ucisz wściekłego człowieka miłością. Ucisz człowieka ze złymi intencjami życzliwością. Ucisz skąpca hojnością. Ucisz kłamcę prawdą."